گفتگوى رسانه اى با آیت پیمان در باره حماسه حسینى
جنابعالى که مسئولیت برگزارى دومین همایش حماسۀ حسینى را با موضوع اخلاق و معنویت در حماسۀ حسینى را برعهده دارید، میزان استقبال و تأثیر گذارى همایش اول را چگونه می دانید؟
با فضل پروردگار و عنایت سیدالشهدا(ع) در اولین کنگره علمى حماسۀ حسینى(ع) توفیق یافتیم با اهتمام عاشورا پژوهان و محققین برجسته حوزه و دانشگاه حرکتى علمى و پژوهشى را در زمینه تبیین اهداف و انگیزهها و تحلیل وقایع نهضت عاشورا بهطور مؤثر انجام دهیم .
در سال نخست مجموعهاى از مقالات اندیشمندان و سخنرانى عالمان برجسته که خود صاحب تألیفات عاشورا پژوهى هستند ارائه گردید . همچنین از مقام علمى عاشورا پژوه سترگ مرحوم علامه میرزا خلیل کمرهاى تجلیل به عمل آمد و موسوعۀ 8 جلدى «عنصر شجاعت: 72 تن و یک تن» و کتاب «یک شب و روز عاشوراى» آن مرحوم و متن سخنرانىهاى وى بخصوص در تجلیل از مقام شیخ طوسى(ره) به عنوان منشورات کنگره از سوى دبیرخانۀ کنگره انتشار یافت و با استقبال و تجدید چاپ مواجه شدند .
کنگرۀ نخست در سال 1390 ، به نتایج ارزندهاى در تحلیل و بررسى وقایع عاشورا و پاسخ گویى به سؤالات و شبهات پیرامون فلسفه و اهداف حماسۀ حسینى(ع) دست یافت و آثار آن کنگره در سایتهاى اینترنتى و در تجدید چاپهاى متعدد به علاقهمندان عرضه شد و برخى از آثار به زبانهاى مختلف ترجمه و منتشر گردید .
در مجموع صاحب نظران و علما و محققین ، مؤثر بودن کنگرۀ علمى حماسۀ حسینی را تحسین نمودند و مشوّق ما در استمرار این حرکت الهی هستند .
از کنگرۀ پیش رو چه نتایجى را انتظار دارید؟
در دومین کنگرۀ حماسۀ حسینی به عظیمترین بعد نهضت سیدالشهدا(ع) ، یعنى بعد معنویت و اخلاق در نهضت حسینى پرداختهایم؛ زیرا تمامى اهداف حرکت امام ناظر و مؤید این بعد است . تاکنون به جنبههاى سیاسى و اجتماعى نهضت سیدالشهدا(ع) و جنبۀ ظلمستیزى آن بیشتر پرداخته شده است و اهداف معنوى و اخلاقى و عرفانى امام(ع) کمتر تحلیل و تبیین شده است .
جوهر حرکت سیدالشهدا(ع) مبتنى بر شئون امامت آن حضرت است که اگر آنها را خلاصه بیان کنیم ، شامل تبیین و تفسیر و شرح قرآن و سنت پیامبر(ص) و حفظ و نگهدارى دین از انحراف و نابودى و تلاش براى تحقق همه ابعاد دین در جامعه و ارائه الگوى عملى به امّت مىشود و امام مدافع همۀ این حریمهاست .
انتظار ما این بوده است که اندیشمندان و محقّقان برجستۀ حوزه و دانشگاه بعد معنوى و تربیتى و اخلاقى سیره سیدالشهدا(ع) و یاران پاکبازش را تبیین کنند و شخصیتشناسى اصحاب سیدالشهدا(ع) را به زبان روز به نسل تشنۀ حقایق دین عرضه کنند . این هدف به تناسب زمان لحاظ شده است و امروز در جوامع اسلامى و بخصوص در کشور ما که مرکز تشیّع است ، براى پر کردن خلأ اخلاقى و معنوى موجود به این بعد از فرهنگ عاشورا سخت محتاج هستیم که مهمترین هدف ما در کنگرۀ دوم است .
برنامهها و تولیدات همایش اخلاق و معنویت در حماسۀ حسینى چیست و در همایش قبل چه آثارى تولید شد؟
در کنگرۀ قبل مجموعه مقالات منتخب که عمده آن به قلم پژوهشگران صاحب نام و برجسته عرضه شد ، همچنین هشت جلد از آثار گرانقدر عالم ربانى مرحوم آیة الله میرزا خلیل کمرهاى و ویژهنامههاى علمى کنگره شامل گفتگوها و مصاحبهها و کتابشناسى عاشورا در پنجاه سال اخیر و چکیدۀ مقالات تخصصى انتشار یافت و هماکنون در صدد هستیم که گزارشى علمى از میزگردها و سخنرانىهاى شخصیتهاى کنگره هم براى تکمیل کار ارائه نماییم .
امّا در کنگرۀ دوّم کار علمى بسیار تخصصىتر و کیفی تر تحقق یافته است و مقالات کنگره از نظر تعداد و از نظر علمى بیشتر و تخصصىتر از دورۀ قبل است که گزیدۀ آنها منتشر خواهد شد . در این دوره همانگونه که اعلام شده است ، به مدت یک سال روى آثار فاخر و ارزشمند عاشورا پژوه سترگ مرحوم حجة الاسلام والمسلمین استاد محمدابراهیم آیتى(ره)کار تحقیقى و پژوهشى انجام شد و علاوه بر تجلیل از شخصیت این مورّخ و تحلیل گر بی نظیر ، آثار عاشورایى احیا شده آن بزرگوار از ثمرات ماندگار دومین کنگرۀ حماسۀ حسینى خواهد بود . در ویژهنامه کنگره نیز گزارشهاى علمى و مصاحبهها و چکیدۀ مقالات و مطالب سودمندى عرضه خواهد شد .
همچنین سه تن از شخصیتهاى علمى صاحب اثر و تحقیق در زمینۀ اخلاق و عرفان و معنویت و تربیت در افتتاحیه و اختتامیه سخنرانى خواهند کرد . ده مقالۀ برگزیده از مجموعه مقالات رسیده به کنگره از سوى محققان صاحبنظر ارائه خواهد شد . میزگرد تخصصى اندیشمندان نیز بر محتواى این کنگره خواهد افزود . ان شاء الله مجموعه آثار کنگرههاى حماسۀ حسینى در هر دو سال یک بار به صورت نرمافزار ویژه نیز تولید و عرضه خواهد شد .
در برنامههاى مؤسسات دارالمعارف، دارالعرفان و هدایت، تداوم همایشهاى حسینى پیشبینى شده است. چه عواملى مؤسسه را به برگزارى چنین همایشهایى ترقیب کرده است؟
پیش از این گفته شد که نقش احیاگری و تأثیر گذارى حماسۀ حسینى در حفظ و تداوم اساس دین و مانع شدن آن از انحراف و انحطاط مسلّمى که بنىامیه و بنىمروان آغاز کرده بودند و سپس الهام بخشی این حماسۀ جاوید و یگانه در تاریخ بشر براى همۀ نهضتها و حرکتهاى دینى و رهایىبخش و حقطلبانه بر کسى پوشیده نیست . به همین دلیل مؤسسۀ دارالمعارف شیعى و مراکز تخصصى تابعۀ آن با اشراف عالمى ربانى است که خود نیم قرن مروّج و مبیّن و مبلّغ و مفسّر فرهنگ سیدالشهدا(ع) و تحلیلگر حادثۀ عظیم عاشورا بوده است و آثار بیانى و قلمى فراوانى در این زمینه دارد و مجموعهاى را که حضرت استاد انصاریان بنیان گذاشتهاند ، رسالت اصلى خود را پاسداشت دستآوردهاى عاشورا مىداند و این کنگرهها هم با این هدف متعالى طراحى و اجرا مىشوند .
قرار است برخى از همایشها در آینده به صورت بین المللى برگزار شود. حوزۀ عمل به چه صورت خواهد بود و به دنبال رساندن چه پیامى به جهانیان هستید؟
رسالت تبلیغ جهانى دین وظیفهاى است که همۀ انبیاى عظام و ائمۀ اطهار(ع) به آن اهتمام ورزیدهاند و داعیه قرآن کریم جهانى است ، و حرکت سیدالشهدا(ع) و فرهنگ سخنان آن حضرت پیام عام به بشریت بوده است و مختص شیعه یا سایر فرق مسلمان نیست . کما اینکه صدها نفر از اندیشمندان مکاتب مختلف الهى یا بشرى ، به تأسى خود و الهام گرفتن خود از نهضت سیدالشهدا(ع) معترف هستند . امروز تبلیغ در عرصۀ بینالمللى مسئولیت سنگینى است که به تمامى حوزههاى علمیه و مراکز دانشگاهى و شخصیتهاى فعال دینى عرضه مىشود و همه باید در حد وسع و مقدورات به آن بپردازند .
مؤسسه دارالمعارف، مرکز دارالعرفان و هدایت نیز که فعالیت علمى و تبلیغى و ترویجى مؤثرى در کشورهاى مهم جهان در چهار سال اخیر داشته است ، علاوه بر ارائۀ آثار کنگرههاى علمى داخلى خود همچون کنگره حماسۀ حسینى و کنفرانس امامت و همایش مکتب علمى امام صادق(ع) و همایش عرفان اهل بیت(ع) و سلسله همایش های امام علی(ع)، تاکنون تلاش داشته است که با همکارى دانشگاههاى جهان و مراکز علمى سایر ادیان و مذاهب این فعالیتهاى علمى را در کشورهاى دیگر براى مسلمانان و غیر مسلمانان انجام دهد و تاکنون برخى از فعالیتها در ایتالیا ، آلمان ، ترکیه و آذربایجان با موفقیت انجام شده است و از خداوند توفیق تداوم آن را مسئلت مىنماییم .
سالهاست که جنابعالى از نزدیک با استاد انصاریان محشور هستید و از شور و شوق عمیق حسینى ایشان آشنایید. به نظر شما اهداف کلان ایشان در برگزارى این همایشها چیست؟
همانگونه که بر عالمان دینى و محققان و اندیشمندان متعهد تکلیف الهى مىدانند که به تبیین و تفسیر هر چه بیشتر و بهتر این نهضت توحیدى بپردازند ، خود نیز عملاً با جدّیت به آن پرداختهاند ، و معتقدند که به ابعاد مهمى از حادثه عاشورا همچون بعد معنویت و عرفان و اخلاق و تربیت و کرامت سیدالشهدا(ع) و یارانش و شخصیت و سیره آن پاکان در قبل از حادثۀ عاشورا خوب و کافى پرداخته نشده است و در تاریخ مجالس شیعى بیشتر به بُعد حماسى و فداکارى و رشادت و مظلومیت آن بزرگواران در مقابل توحش و ظلم و بىرحمى دشمنانشان پرداختهایم ، و باید ضمن حفظ همین آیینهاى رایج به ابعاد اساسىتر هم که زمین ماندهاند بپردازیم . قابل ذکر است که این موضوع در آثار ایشان موردتوجه بوده است و کتابى نیز تحت عنوان «با کاروان نور» در شخصیتشناسى اصحاب سیدالشهدا(ع) نوشتهاند که مکرر به چاپ رسیده است .
- ۹۳/۰۲/۲۲