مدیرشوراى دین پژوهان کشور: آسیب ها وپیرایه ها در آیین ها وسنت هاى عاشورایى رو به ازدیاد است

 دکتر آیت پیمان

هشدار نسبت به انحرافات وپیرایه هاى عزادارى عاشورا

بشر در طی تاریخ هیچ گاه از اعتقاد به ماوراء ماده و طبیعت جدا نبوده وهمواره با اعتقادهای خویش زندگی می کرده است، به دیگر تعبیر شیوه زندگی بشر یا مبتنی بر دین فطری  بوده است ویا پیرو تعالیم نظام مند آسمانی بوده که به دست پیامبران به بشر ابلاغ گردیده است . از آنجا که محتوای عقاید و تعالیم و برنامه های دینی همواره با ظلم و تجاوز و غارتگری در تعارض بوده،  یکی از مأموریت های مهم انبیاء الهی از بین بردن ظلم و تجاوز و غارتگری است، به همین علت ، زورمداران و اقتدارگرایان و دنیا طلبان در طول تاریخ همواره با  برنامه های دینی سر ناسازگاری و ستیز داشته اند و همه تلاش خویش را برای از بین بردن دین ویا منحرف نمودن دین مصروف داشته اند؛چنان که خداوند در قرآن کریم به این حقیقت تصریح می کند و می فرماید: «و ما ارسلنا فی قریه من نذیر الاقال مترفوها انا بما ارسلتم به کافرون» (سبأ 34) 

 از آنجا که اسلام آخرین دین کامل وحقیقى پروردگار وهدف نهایى بعثت همه انبیاء مى باشد وعقاید و تعالیم اسلام ریشه در فطرت انسان ها دارد، از بین بردن اسلام براى استعمارگران وسلطه جویان مقدور نبود، پس شیوه مبارزه با دین اسلام تغییر کرد. به این معنا که به جای مبارزه و مجادله بی فایده با اصل دین همه اهتمام خویش را به این مصروف داشته اند تا روح و محتوای دین را از جامعه بگیرند و قشر و پوسته و ظاهردین را باقی بگذارند که همین باعث واقعه عاشورا بود واین ترفند تاریخى را در زمان ما هم بسیار بکار میبرند.

دشمنان اسلام برای از بین بردن محتوا و حقیقت دین اسلام همواره به روش هایى همچون بستن پیرایه به آداب دینى ورواج دادن قشرى گرایى وتحریف محتواى تعالیم دینى اهتمام نموده ودر بسیارى از جوامع اسلامى موفق هم شده اند.

دشمنان اسلام ناب محمدى (ص) دو فرهنگ عاشورا و انتظار  را که دو مقوله دینی تاثیر گذار در تشیع است  ، در این زمان هدف اصلى توطئه هاى خود قرار داده اند  و متأسفانه این دو مقوله حیاتى مذهب شیعه از تحریف و پیرایه مصون نمانده است ؛ لذا با توجه به اینکه حقیقت انتظار و عاشورا به عنوان موتور محرکه برای قوام و بقا و گسترش حقیقت دین است، کنار زدن غبارها و پیرایه ها و تحریف ها از چهره آن دو، اجتناب ناپذیر است  وبررسی این آسیب ها  وشناخت راه کارهای لازم  ، برای آسیب زدائی از هر دو فرهنگ  مسئولیت مشترک همه عالمان وآگاهان و تمامى دلسوزان مذهب است .

آسیب های فرهنگ عاشورا را می توان در جهل نسبت به شأن امام (علیه السلام) و سطحی نگری در محبت نسبت به امام و اوج قشرگرائی دینی در عزاداری، و پیرایه بستن به آن و هدف قرار گرفتن وسیله که همان عزاداری است جستجو کرد که بخش اعظم آن ناشی از جهل می باشد، و از مصادیق آن ، پر رنگ گشتن قشر و پوسته عزاداری و کم رنگ شدن مغز و محتوای آن و در نتیجه عرضه نوحه ها و روضه های بی محتوا یا کم محتوا و سست و ضعیف مى باشد که  آگاهانه یا نا آگاهانه ، اهانت روا داشتن به شأن و جایگاه امام است.

 رواج ثواب گرائی از طریق برداشت انحرافی از حدیث: «من بکی او ابکی او تباکا وجب له الجنه » (هرکس بگرید یا بگریاند یا خود را به هیئت گریه کن درآورد،بهشت بر او واجب می شود.) و دریافت مجوز ورود به بهشت بدون پایبندی  به تعالیم شرع انحراف مزمنى است که در تار وپود فرهنگ عاشورا رسوخ کرده است وزدودن آن از این فرهنگ به جهاد فرهنگى  واز خود گذشتگى و هزینه آبرو نیازمند است .

امروز در بسیارى از سوگواریها ، ترجیح دادن پذیرائی شکمی بر پذیرائی فکری و تغذیه جسمی بر تغذیه روحی و معنوی منجر به کم رنگ شدن وحذف تدریجى منبر علمى و سخنرانى محققانه وعالمانه ورواج دادن  سخنرانى هیجانى واحساساتى و روضه خوانى ومداحى پر شور اما کم محتوى شده است و شنیده میشود که بعضى  هیئات سخنرانى ومنبر را به کلى کنار گذاشته وتمام وقت را به مداحى میپردازند .!

به کارگیری علامت های سنگین و گران قیمت وانجام حرکات نمایشی  واستفاده رو به ازدیاد از آلات وادوات موسیقى به عنوان یکی از پیرایه های  نگران کننده در عزاداری ها است.

 آسیب رساندن علنى ودر معرض دوربین به خود در هنگام عزاداری که در رسانه هاى جهان انعکاس بدى یافته است و تن ندادن به انجام فرائض دینی یا سهل انگاری در انجام آن هاو تعطیل شدن فریضه عظیم نماز و امر به معروف و نهی از منکر، که هدف  اصلى نهضت عاشورا بوده است جلوه هاى دیگر انحراف وآسیب در فرهنگ عاشورا مى باشد که در برخى هیئات عزادارى گسترش یافته است.

سؤال مهم این است که چرا در نظامى اسلامى که براى جزیى ترین مشاغل وحرفه ها ومکاسب معمولى و غیر حساس وکم اهمیت وفاقد بعد اجتماعى ،   دستگاههاى متعدد ناظر وقوانین وآیین نامه ها ودستورالعمل هاى تایید صلاحیت ومجوز وپروانه فعالیت وکنترل وبازرس و... وجود دارد و گاهى زیاده ازحد هم وجود دارد ، چرا در امر مدیریت هیئات مذهبى و حرفه منبر ومداحى  وتولید وانتشار محتواى صوتى وتصویرى آنها هیج متولى وناظر ومصوبه وقانونى وجود ندارد.؟!

             باید توجه داشته باشیم که حاکم نشدن فرهنگ شایسته سالاری در دستگاههاى فرهنگى وتبلیغى و وجود متولیان نا کار آمد ونا هوشیار  وغیر حساس در امور دینى وآموزشى  وتربیتى و عدم اعمال سیاست هاى صحیح حاکمیتى ونظارتى ، سبب ساز زمینه هاى تخریب و انحراف  وآسیب در  فرهنگ عاشورا و انتظار میشود .   

 متولیان فرهنگ و تبلیغ وتربیت باید بدانند که  امروز در برابر امواج فتنه هاى ضد تشیع ، صرفا ابراز تولی وتبری به صورت زبانی، یا قلبی و زبانی ، و اکتفا نمودن به ذکر جملاتی نظیر«انی سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم و ولی لمن والاکم و عدو لمن عاداکم»(قمی، مفاتیح الجنان، زیارت عاشورا) وعمل نکردن در پى آن ،  نوعی توقف در سطح است و ورود به عمق مستلزم صورت عملی دادن به آن است که مقدمه آن دشمن شناسی  وآگاهى از برنامه و استراتژى  وروش دشمنان است ، که این کیمیا در شاکله فکر وسلیقه وعمل متولیان امور فرهنگى  بسیار نادر و کم یاب  شده است . و اگر هست آنقدر نیست که آثارش دیده شود.

بر متولیان ومتصدیان امور فرهنگى وتبلیغى وآموزشى وتربیتى ورسانه ملى فرض است که از امکاناتى که به همین منظور در اختیار گرفته اند تا دیر تر نشده است ، حساس شده  وعمل مؤثر انجام دهند .     والسلام