حوزه هاى علمیه ،نوآورى دینى ومواجهه منطقى با مطالبات عمومى

 نو آورى دینى و مواجهه منطقى با مطالبات عمومى 

دکتر آیت پیمان

رابطه مطالبات عمومى در حاکمیت دینى با نوآوری هاى فکرى و فرهنگى آغاز مى شود. چون مراد از حاکمیت دینى, حاکمیت نظام سیاسى یى مىباشد که مدعى است بر اساس قرائتى صحیح از دین در حال اداره و تدبیر جامعه در همه ساحت هاى سیاسى و فرهنگى است, در این صورت باید گفت حاکمیت دینى در زایش هاى فکرى دین قطعا تاثیرات مثبت و منفى خواهد داشت.

حاکمیت دینى همیشه دین را به مصاف واقعیت ها مى برد و آموزه هاى دینى در برخورد با واقعیت ها در معرض آزمایش و سنجش قرار مى گیرند. بنابراین بعد مثبت این رابطه, این است که عالمان و متفکران دینى را به چاره جویى و پویایى در تبیین مسائل مختلف جامعه ازجمله پدیده شبهات وچالشهاى جدید در عرصه دین و فرهنگ وسیاست ,و برنامه ریزى صحیح و کارآمد براى عبور از آنها فراخوانده است و لزوم برخورد علمى با ترویج کنندگان افکار ناسالم و تحریف دین را یاد آور مى کند.

در این باره بخشى از کلام  مقام معظم رهبرى  در مواجهه منطقى با اندیشه هاى ناصواب  را که در آغاز درس خارج فقه (٢٠شهریور ١٣٧٩) فرموده اند یاد آورى می کنم . ایشان در بخشى از سخنان خود فرمودند: ((متإسفانه امروز در جامعه, انسان هاى بدون پشتوانه علمى و صلاحیت هاى لازم در مواردى با اغراض جناحى, سیاسى و خائنانه در مورد مفاهیم عالى دینى و مبانى اعتقادى اسلام, اظهار نظر مى کنند که این پدیده زشتى است.))

مقام رهبرى, نگرش جهانى و در نظر گرفتن نیازهاى روز جهان در برنامه ریزى براى حوزه هاى علمیه را ضرورى دانستند و تصریح کردند: ((باید برنامه ریزى در حوزه ها به صورت یک فرهنگ و مطالبه عمومى در بیاید.))

ایشان ضمن تإکید براین مطلب که عالمان دین نباید در مقابل تحریف دین ساکت بنشینند, خاطر نشان کردند: ((البته در برخورد با اندیشه هاى ناصواب و رواج دهندگان این اندیشه باید از برخوردهاى غیر علمى پرهیز شود.))

مطالبه  بسیار مهم مقام معظم رهبرى از روحانیت و حوزه هاى علمیه ، نقش آفرینى حوزه ها و عالمان دین  در بناى تمدن شامخ اسلامى و شناخت چالش ها و معارضه هاى بین نظام اسلامى ودشمنان وحفظ غیرت دینى در عین پرهیز از کارهاى بى رویه سیاسى است.

حضرت آیت الله خامنه اى در اولین سفر رسمى به قم دو سخنرانى مهم ایراد کردند: در اجتماع پرشور مردم قم, به تبیین مفهوم ((استقلال)) پرداختند و ضمن بیان جایگاه نظام اسلامى در طرد دولت هاى استکبارى و استثمارى, مفهوم خوداتکایى و استقلال را بیت الغزل انقلاب اسلامى دانستند.

معظم له در همان زمان در جمع عالمان و طلاب حوزه علمیه در مدرسه فیضیه با تحلیل و نقد تمدن غرب و بیان نارسائى هاى آن, عالمان دین را به ضرورت برپایى و توسعه تمدن اسلامى توجه دادند و با تإکید بر این که حرکت کلى و غیر قابل برگشت نظام اسلامى, ایجاد بناى شامخ تمدن اسلامى است, ایجاد چنین تمدنى را که بتواند مانند هر تمدن بزرگ در تاریخ و زندگى بشر نقش داشته باشد, ممکن و قطعى دانستند و فرمودند : ((تمدن غرب در دوره هاى مختلف با استعمار و استثمار و اکنون با استفاده از رسانه و ارتباطات, همواره سعى داشته است هر گونه تمدن مقابل خود را منسوخ و ناکارآمد و خود را ابدى جلوه دهد, اما این ادعا ناکام و غیر عملى است و تحقق نخواهد یافت. )) ایشان زوال تمدن ها را معلول انحراف ها  دانستند و خاطرنشان کردند: ((امروز نشانه هاى انحطاط تمدن غربى, یعنى علم بدون اخلاق, مادیت بدون معنویت و قدرت بدون عدالت, کاملا مشهود است.))

رهبر انقلاب, ((تولید فکر)) و ((پرورش)) انسان را دو عنصر اساسى براى ایجاد یک تمدن عظیم برشمردند و افزودند: ((نقش آفرینان اصلى در تولید فکر و پرورش انسان در نظام اسلامى, علماى دین هستند که باید به تناسب زمان و با استفاده از اقیانوس بیکران معارف اسلامى و پرورش روح ایمان در انسان ها, این نقش یگانه و منحصر به فرد خود را انجام دهند)). 

رهبر انقلاب با اشاره به زمینه هاى معارضه نظام اسلامى با دشمنان در مسیر حرکت به سوى ایجاد تمدن اسلامى, لزوم شناخت این چالش ها را مورد تإکید قرار دادند و افزودند: ((مخالفان با اصل دین و تشنگان قدرت, زمینه هاى چالش نظام اسلامى هستند که حکومت باید با حکمت و تدبیر آنها را شناسایى و علاج کند. معناى علاج, استفاده از زبان منطق و استدلال است نه زور.))

ایشان, تحجر و نادیده گرفتن گذران تاریخ و تحول فکر انسان ها, ولنگارى فکرى و عملى و فرصت طلبى را از جمله زمینه هایى دانستند که دشمن همواره تلاش دارد از آنها بهره بردارى کند.

آیت الله خامنه اى وظیفه حوزه هاى علمیه را در برافراشتن پرچم تمدن اسلامى و مقابله با چالش هاى موجود, مهم و خطیر دانستند و در بیان ضروریات حوزه هاى علمیه گفتند: ((حوزه هاى علمیه باید براى رفع نقایص نظام اسلامى, تمام همت خود را به کارگیرند و هیچ مصلحت و انگیزه شخصى و سیاسى نمى تواند مانع حمایت حوزه از به نظام شود.))

حضرت آیت الله خامنه اى از فلسفه اسلامى به عنوان افتخار حوزه هاى علمیه یاد کردند و با تإکید به تدریس فلسفه اسلامى در سطوح مختلف و مصونیت بخشى طلاب از لحاظ فکرى و سیاسى, خاطر نشان کردند: ((باید به طلاب جوان, آگاهى هاى لازم فکرى و درک و قدرت فهم سیاسى براى مواجهه با افکار گوناگون, جریان ها و دسته بندىهاى تصنعى سیاسى و شناسایى صراط مستقیم و مسیر صحیح داده شود.))

رهبر انقلاب لزوم کارآمد کردن, کوتاه و به روز شدن نظام درسى, کامل کردن دروس, شناسایى استعدادها, طراحى جامع تحقیقات و جلوگیرى از تحقیقات تکرارى و موازى در حوزه را مورد توجه قرار دادند و گفتند: ((باید مسإله مدیریت نیز در حوزه علمیه جدى گرفته شود و با افرادى که مدیریت حوزه را به عهده گرفته اند, همکارى و از آنان حمایت شود.))

ایشان طلاب حوزه هاى علمیه را به حفظ زى طلبگى به معناى پارسایى با عزت, و نظم در تحصیل و زندگى, مداومت بر تهذیب اخلاق و ارتباط معنوى مستمر با خداوند, داشتن اعتماد به نفس علمى و سیاسى و ارتباط بیش از پیش با مردم توصیه کردند و افزودند: ((در حوزه علمیه باید ضمن حفظ غیرت دینى که خوب و لازم است, از کارهاى بى رویه سیاسى پرهیز شود)).

ایشان درباره همکارى حوزه و دانشگاه, تإکید کردند که حوزه هاى علمیه باید رابطه عاطفى و علمى خود را با دانشگاه حفظ و آن را تقویت کنند.

 امروز آگاهى هرچه بیشتر از این تکالیف و رسالت هاى خطیر وتوجه مستمر و به موقع به مسایل جدید و  پدیده هاى روز جهان براى بسط معارف اسلامى ضرورتى غیر قابل اجتناب وانکار است وباید بدانیم که در بیرون از کشور ما دنیاى بزرگى وجود دارد و در مواجهه با سیل توفنده  وبى وقفه هجمه ها ى فکرى و شبهات تازه  با ابزار جدید علیرغم دست آوردهاى خوبى که تا کنون داشته ایم ، راه طولانى وسختى براى تحقق تمدن شامخ اسلا مى باقى مانده است و ما با برخوردارى از معارف بى نظیر و محتواى غنى, نباید از این حقیقت و واقعیت بى خبر باشیم, و درک شرایط زمان, همین است...