کم توجهى به جایگاه وخواستگاه پژوهش درجامعه ما
دکتر آیت پیمان
تحولات شگرف کنونی در تمامی جوامع توسعه یافته و در حال توسعه جهان در اثر رشدفنآوریهای اطلاعرسانی حاصل شده است، و مستقیما علوم و دانشهای بشری و فرهنگ و تمدن کشورها را تحت تأثیر قرار داده است. آنچه باعث میشود در این مسابقه حیاتی و سرنوشت ساز،موجبات پیشرفت جامعه را فراهم سازد، و از اتلاف سرمایههای فکری و فرهنگی و علمی جلوگیرینماید و ما را از گام نهادن در راههای رفته و بیحاصل یا کم حاصل باز بدارد، پژوهش و تحقیق است.
نیازمندی جامعه ما اقتضاء میکند برای جلوگیری از اتلاف سرمایهها و گام نهادن در وادی توسعه یافتگی، پژوهش و تحقیق را به شیوه علمی و با ابزارهای نوین، متناسب با ضروریات و اقتضائات زمان، در سرلوحه برنامههای خود قرار دهیم. چرا که در شرایط حساس کنونی آنچه که میتواند ما را به وادی موفقیت برساند، تولید فکر و اندیشه و پرورش افکار و اندیشهها با کمک اندیشه سازان وفرهنگ پروران است. بنابراین ضروری است که نسبت به سرمایهگذاری در زمینه پژوهش و اتخاذسازوکارهای علمی و فنی در همه رشتهها همت گماریم. مهمترین اقدام علمی، اهمیت دادن به پژوهشگران و اندیشمندان و متخصصین علوم و فنون و حمایت جدی از آنان است.
در سالهای اخیر شاهد افزایش استقبال نویدبخشی در سطح وزارتخانهها و نهادها و مراکز حوزوی ودانشگاهی از پژوهشگران و کارهای پژوهشی هستیم، که امید به پر شدن خلاءها و رفع و ترمیم کاستیهاو نقایص را افزایش داده است. اما آمار و اطلاعات مقایسهای که هر از چند گاهی از طریق مراجع ذیصلاح منتشر و یا به نحوی مطرح میشود، جایگاه پژوهشی کشور ما را در سطح جهانی، در رتبه بسیارپایینی قرار میدهد، چه از نظر میزان سرمایهگذاری و حمایت و چه از نظر دستآوردها و موفقیتهای پژوهشی و چه از نظر برخورداری از فنآوری نوین در عرصه پژوهش .
مزید بر آن از لحاظ تعامل وهمکاری و هماهنگی بین مراکز وافراد و بهره برداری از دستآوردها و سرمایهگذاریهای انجام شده ضعفهای فراوان وجود دارد که از دید صاحبنظران و دستاندرکاران و متولیان امر پنهان نمانده است و بسیار به آن اشاره نموده وبه وضعیت موجود اعتراض مینمایند، اما همچنان شاهد نبودارتباطات مؤثر و اطلاعرسانی و هماهنگی و درنتیجه شاهد پراکنده کاری، چندباره کاری و عدم بهره برداری از دستآوردهای پژوهشی هستیم. و این نواقص در آیینها و مراسم و نشستهای سالانه وبه خصوص در هفتهای که به نام هفته پژوهش نامگذاری شده است بیشتر رخ نشان میدهد.
استان قم در یک نگاه، قطب مهم پژوهشهای فرهنگی و علمی در عرصههای علوم و معارف اسلامی و علوم انسانی و اجتماعی به شمار میرود و سایر فعالیتهای پژوهشی علوم انسانی در نقاط دیگر کشور به نحوی با حوزه پژوهش و تحقیقات مراکز علمی و دینی قم مرتبط میگردند. وجودنهادهایی همچون معاونت های پژوهشی در مدیریت حوزه و دانشگاههای قم و دههاپژوهشگاه و موسسه پژوهشى و دبیرخانه شوراى دین پژوهان کشور و فعال بودن دهها مؤسسه علمى وآموزشى وفرهنگی دولتی و غیر دولتی، جایگاه وخاستگاه مهمی را در قم ایجاد نموده است، و این انتظار را به وجود آورده است که جریان پژوهش و تحقیق کشور را تحت تأثیر قرار دهد. اما گامهایی که در این راه برداشته میشود،خود نیز به جهات عدیدهای دچار آسیبهای یاد شده است و پشتوانه هاى ضعیف و نبود بودجه و کمک هاى غیر موثر و جزیى باعث عدم پیشرفت شده است که امیدواریم هرچه زودتر موانع بازدارنده از سر راه تعالی جریان پژوهشی از میان برداشته شوند. ضرورت بررسی دقیق عملکرد و فعالیتهای پژوهشی و نقدونظر کارشناسان پیرامون روند کنونی پژوهش ومیزان کارآمدى آنهامیتواند کمک شایانی در جهت رفع آسیبها ، بهبود و بهینهسازی فرایند پژوهش در استان و کشور شود. ان شاءالله
