بسم الله الرحمن الرحیم * وبلاگ شخصی * آیت پیمان

نظریات و دیدگاهها و مقالات و آثار و زندگی نامه و سوابق آیت پیمان

بسم الله الرحمن الرحیم * وبلاگ شخصی * آیت پیمان

نظریات و دیدگاهها و مقالات و آثار و زندگی نامه و سوابق آیت پیمان

بسم الله الرحمن الرحیم *  وبلاگ شخصی  * آیت پیمان

نظریات و دیدگاهها و مقالات و آثار و زندگی نامه و سوابق و تجارب و یادداشت ها و سفرنامه های آقای آیت پیمان دبیر شورای دین پژوهان کشور اختصاص دارد.

مناسبات عالمان دین ، فرهنگ وجامعه

جمعه, ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۴، ۰۹:۰۱ ق.ظ

مناسبات  عالمان دین ، فرهنگ وجامعه 

 دکتر آیت پیمان 

فرهنگ، ناپیدا چون روح در کالبد «اجتماع» می‏دمد و لذا آحاد اجتماع، ازتحولات آن، یعنی از آنچه بر «خود» می‏گذرد، آگاه نیستند. پس، اجتماع را نکته ‏دانانی تیز شامّه، که نه تنها «صیاد معنی‏اند» بلکه دیده ‏بان جان‏اند، لازم است تا در هزار توی حیات جمعی، به ویژه در عصر حاضر با مقیاس جهانی، که هر پیچ و خمش کمینگاه رهزنان است، بر پس و پیش حرکت جامعه و اوضاع آن مواظبت ورزند. اینها را درقاموس تاریخ، اندیشمندان، یا روشنفکران و عالمان، و به طور کلی، بیدارگران اقلیم اجتماع، می‏نامند.

اندیشمندان نسبتی دو سویه با جامعه دارند؛ از یک طرف، مسایل را به مثابه داده‏ها از جامعه می‏گیرند: اخذ، و مواجهه با پرسش، و از طرف دیگر، با پردازش وتجزیه و تحلیل داده‏ها: تبیین مسأله و پرسش، ارائه طریق می‏نمایند (ارائه طریق به معنای اعم، که هم شامل حل مسأله باشد و هم هشدار و تحذیرها را دربرگیرد). در اینجا به این نکته نخواهیم پرداخت که آیا ذهن اندیشمند در هنگام «مشاهده» مسأله و پرسش،گرانبار از نظریه است یا نه. آنچه در اینجا تذکرش لازم است این است که همواره بایدپروای دو چیز را داشته باشد: روزمرّگی و فاصله نامتناسب با جامعه. درست است که بایداز افقی فراتر به «اجتماع» نگریست، اما این امر نباید به بهای جدایی و فاصله گرفتن ازجامعه و مجموعه آحاد آن تمام شود. همین‏طور ماندن در اجتماع، مخاطره «چون جمع شدن» و به اصطلاح روزمرّگی را درپی دارد. پس ناگزیر باید گردنی فرازتر و دیدی همه جانبه داشت و همیشه بر این دو امر مواظبت کرد.

درست است که «اجتماع» فراهم آمده از «افراد» و آحاد است، اما می‏توان اوصاف و خصائص مشترک افراد را روح اجتماع نامید و همین پدیده است که بر جریان جامعه و تحولات آن حاکم است. پس دید کل ‏نگرانه در سیاست ‏گذاری‏ها وبرنامه‏ریزی‏ها، دیدی خردپسند و معطوف به واقع است. البته سخت باید مواظب بود که مبادا روح حاکم یک اجتماع ، همه اقالیم کشور تلقی شود و همان منظرِنگرش‏ها قرار گیرد. آن دید کل نگرانه بایستی اولاً حاصل اذعان به تکثر فرهنگ‏ها درقلمرو حاکمیت باشد و ثانیا هیچ‏ گاه نباید از توجه اکید به اجتماعات متکثری که زیرمجموعه آن روح کلی هستند غافل بود. اینجاست که می‏توان معقولانه از «دیدِ کلیِ جزءنگرانه» سخن گفت. ناگفته نماند که روح اجتماع، تعارض را برنمی‏تابد. از مهمترین تعارض‏ها، تعارض بین قول و فعل، یا به عبارت دیگر تعارض بین برنامه در مقام تعریف وتدوین و برنامه در مقام تحقق و اجرا، است. برنامه باید شدیدا دیدی عمل‏گرایانه ونتیجه‏ نگر داشته باشد. یعنی بیش از آن که درپی «چرایی» باشد «چگونگی» را بنمایاند.

مؤلفه‏های فرهنگ، ارتباطی اندام وار و ارگانیک با هم داشته و دائما در تعامل باهمدیگر هستند. تناسب پیکره اجتماع، و به تبع، موزونیت حرکت آن، به تناسب و توازن مؤلفه ‏های فرهنگ وابسته است. در سیاست ‏گذاری‏ها بایستی توجه داشت که همه بخش‏ها و مؤلفه‏های فرهنگ عمومی، چون همه اعضای پیکر آدمی، برای اجتماع حیاتی‏اند. توجه جدی به یک یا چند بخش و غفلت از یک یا چند بخش دیگر، آسیبی جبران‏ ناپذیر بر حیات موزون جامعه وارد می‏سازد. چه بسا گاهی طغیان‏های اجتماعی، ونیز سرخوردگی و یأس اجتماعی در پاره‏ای جوامع، از جمله جامعه خود ما، ناشی از عدم تفطن به این نکته باشد.

فرهنگ هر جامعه جوهری دارد که تمام مؤلفه‏ های فرهنگی، هم نمود آن جوهرندو هم متکی به آن. در جامعه دینی ما «دین» جوهر فرهنگ است و جامع‏ نگری دینی ضرورتی برای همه سیاست‏گذاران و متصدیان امور فرهنگی جامعه می‏باشد.

پرداختن به میراث و مفاخر فرهنگی و تحولات تاریخی و شناسایی و معرفی مشاهیرعلم و ادب و فرهنگ به نسل نو و تعریف مبانی و مبادی بافت اجتماعی و هویت فرهنگیآن و تحقیق در پدیده‏های پیچیده اجتماعی عصر حاضر و تبیین اصولی آنها برای شناخت چالش‏های فرهنگی و دست‏یابی به راه‏کارهای عبور از آنها و اطلاع‏رسانی علمی ومحققانه به پژوهشگران و اندیشمندان وظیفه خطیری است که متولیان فرهنگ عمومى بر عهده گرفته اند. پی شایسته است که بیش از وضع موجود  به  آن اهتمام ورزیده و در جهت نیل به اهداف متعالى آن سعی و تلاش مضاعف بنمایند .

دیدگاه‏ها و نقدها و نظرهاى مراجع وعلماى دین  همواره راه گشاى متصدیان ومسئولین فرهنگ  بوده است. باید آنان را پاس داشت وفرصت ها را کوتاه وغنیمت شمرد و غفلت ها را زدود و قدم ها را به موقع و سریعتر واستوارتر برداشت .   ومن الله التوفیق 


 

  • دبیرخانه دین پژوهان

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی